Bilimsel Biyografi , Biyografik Roman , Nekroloji , Oto Biyografi Nedir ?

[█►SALVADOR◄█]

Biyografi (Yaşamöyküsü)/Oto-Biyografi

Kendi alanlarında ünlü olmuş, siyaset adamı, edebiyatçı, sporcu, bilim adamı, ses, sinema, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
sanatçısı, gazeteci, ticaret adamı gibi kişilerin hayatlarını, neler
yaptıklarını, ülke ve dünya insanlığına neler kazandırdıklarını,
hayatlarının önemli başarılarını ve dönüm noktalarını bütünüyle anlatan
yazı ve kitaplara [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] (yaşamöyküsü) denir.
Bir kişinin hayatını ayrıntılı olarak veren kişisel biyografi kitapları olduğu gibi, birden çok kişinin [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ni bir araya getiren genel biyografi eserleri de vardır.
Örneğin antolojilerde, ansiklopedilerde, yıllıklarda birden çok kişinin [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]leri
çok kısa olarak ana hatlarıyla verilir. Bu eserlerde ya da yazarın
kitabının arka kapağında veya iç sayfasında yer alan biyografiler
genellikle kısadır. Ayrıntıları atılmış daha çok doğum ölüm [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]leri,
doğum yerleri, bitirdikleri okullar, çalıştıkları işler, yazdıkları
eserler ve önemli başarıları anılmakla yetinilir. Her döneme, her
mesleğe ve her millete ait kişilerin [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ini veren eserlere evrensel biyografi, bir millete ait kişilerin biyografilerini verenlere ulusal biyografi, bir bölgeye mensup kişilerin biyografilerinin toplandığı eserlere bölgesel biyografi, belli bir mesleğe mensup kişilerin yer aldığı eserlere meslekî biyografi, belli bir dönemde yaşayanların hayat [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]inin verildiği [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]e de dönem biyografisi denir. Dönem biyografisine çağdaş insanların yer aldığı Who's Who? ([Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]?) adlı eseri gösterebiliriz.
Biyografiler yazım tekniğine göre de farklılıklar arz etmektedir. Bunları kısaca şöyle sınıflandırabiliriz:

a. Bilimsel biyografi

Biyografik bilgileri kronolojik bir sıra içerisinde, alt başlıklar
halinde, onun dönemi içindeki konumunu, getirdiği yenilikleri,
gösterdiği başarıları, eserlerini, eserlerinin değişik özelliklerini
eleştirel bir tutumla, belgelere, araştırma ve incelemelere dayalı
olarak veren çalışmalara bilimsel biyografi ya da biyografik monografi denir.
Bu tür eserlerde kişinin doğumu, yetişmesi, öğrenimi, çalışma hayatı,
türlerine göre eserleri, eserlerinin önemi, şekil ve muhteva
özellikleri, başarıları, ödülleri ve başka özellikleri bölümler halinde
verilir. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]sel [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ne şu örnekler verilebilir: [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Devir-Şahsiyet-Eser (1971); İsmail Parlatır,

b. Biyografik roman

Roman, hikâye gibi tahkiye kurgusu içerisinde, olay anlatımı üslûbuyla
kişiyi bir roman kahramanı gibi olayların içindeki konumlarıyla sunan
eserlere de edebî biyografi ya da biyografik roman denir. Biyografik romanlarda kişinin ruhsal ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]sel özellikleri, davranışları, duyguları, düşünceleri, tepkileri, tavır alışları, giyinişi gibi
pek çok değişik özellikleri ayrıntılı olarak verilip bir anlamda onun
portresi çizilir. Hayatı içerisinde canlı, yaşayan bir kişilik olarak
sergilenir. Buna örnek olarak M. Emin Erişirgil'in [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]/İslâmcı Bir Şairin [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ı (1956); Tahir Alangu'nun [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] (1968) adlı eserleri verilebilir. Ayrıca [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]'ın Bir Bilim Adamının Romanı (1975) adlı [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]ı
da bu türün en iyi örneklerindendir. Yazar bu romanında hocası Mustafa
İnan'ı merkez alarak bir dönemin idealist neslinin hayatını
yansıtmıştır.

c. Nekroloji

Ölen ünlü bir kişinin hemen ölümünden sonraki günlerde genellikle gazete
ve dergilerde yakın çevresinde yer alan kişiler tarafından onun üstün
niteliklerinin, erdemlerinin, çalışmalarının ve diğer özelliklerinin anı
üslûbuyla anlatıldığı yazılara denir. Bu yazılar bir anlamda öleni çok
seven birinin ağıtları, duygusal, öznel açıklamalarıdır.
Bu tür yazılara örnek olarak [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]'in ölümü dolayısıyla kaleme alınmış şu yazıları verebiliriz: Vehbi Cem Aşkun, "İstanbul Aşığını Kaybetti" (Dün-ya, 5 Kasım 1958); Nimet Behsuz, "Büyük [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]in Arkasından" (Yeni Gün, 3 Kasım 1958); Cenap Gedikoğlu, "Bir Dev Şair Göçtü" (Yeni Gün, 5 Kasım 1958).

Oto-biyografi:

Bazı ünlü kişiler hayattayken kendi hayat hikâyelerini yazmışlardır. Bunlara da oto-biyografi (özyaşamöyküsü) denir.
Önceleri biyografiler, genellikle kralların, büyük din adamlarının ya da
olağanüstü kahramanlıklar göstermiş kişilerin hayatıyla sınırlıydı.
Bunların biyografilerinde genellikle onların gerçek özelliklerinin ve
niteliklerinin yanında efsanevî, menkıbevî özellikleri de vurgulanırdı.
Kahramanların yüceltilmiş kişilikleri o topluma bir özgüven aşılıyor,
ayrıca model kişilikleri sunularak onlar gibi olunması salık veriliyor
ve bazı hikmetli davranışlarıyla da ibretli dersler verilmesi
amaçlanıyordu.
Örneğin [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]�tan önce klâsik [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]nda yazılan menakıpnameler, tarikat büyüklerinin kerametlerle dolu olağanüstü hayatları verilir.
Türk edebiyatında ilk biyografik eser, Malik Bahşi'nin Feridüddin-i Attar'dan çevirmiş olduğu Tezkiretü'l-Evliya'dır.
Daha çok mesleklerine göre düzenlenmiş ve birden fazla kişinin
biyografisinin yeraldığı tezkire, menakıb, vefeyat, devha, sefine,
tuhfe, hadika, fihrist, silsilename, şairname, gazavatname, sicil gibi
adlar altında birçok eser kaleme alınmıştır. Menakıpname ya da
velâyetname denilen eserlerde tarikat büyüklerinin, evliyaların, pir ve
şeyhlerin olağanüstü halleri, kerametleri ve diğer kişisel özellikleri
anlatılır.
Yayımlanmış bazı menakıpnamelere şu örnekler gösterilebilir: Hacımsultan
Velâyetnamesi (Rudolp Tschudi); Hacı Bektaş Velâyetnamesi (Erich Gross).Vakayinamelerde de birçok devlet adamının biyografilerine ait malzemelerbulmak mümkündür.
Şuara Tezkireleri:
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]in biyografilerine, eserlerine yer veren,[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]i hakkında değerlendirmelerin bulunduğu eserlere şuara tezkiresi denir.
Türk şairlerinin biyografilerinin toplandığı ilk Türkçe şuara tezkiresi XV. Yüzyılda kaleme alınan [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] 'nin Mecâlisü'n-Nefâis adlı eseridir.